top of page

Permacultuur

 

Alle grote beschavingen zijn ten onder gegaan aan hun eigen succes.  De enige culturen die al die tijd zijn blijven voortbestaan zijn die van een aantal natuurvolkeren - voorzover deze nog niet onder de voet gelopen zijn door de meest recente grote beschaving. Als we niet hetzelfde lot willen ondergaan als de beschavingen vòòr ons, kunnen we het best bij de wijsheid van deze volkeren te rade gaan - en uiteraard bij de natuur zelf, waaruit ook zij hun kennis putten.

Een nieuwe visie

Dit is precies wat Bill Mollison en David Holmgren, de grondleggers van permacultuur, gedaan hebben.  Zij hebben de kennis & technieken van de natuurvolkeren gecombineerd met de inzichten uit de ecologie en het systeemdenken tot een holistisch ontwerpmodel waarmee we de destructieve uitwassen van ons huidige paradigma kunnen transformeren tot een duurzamer, zelfregulerend alternatief.

 

Een cultuur staat of valt met haar visie.  Hoe meer deze in lijn ligt met haar natuurlijke context, hoe groter de kans dat ze zich - los van externe factoren - door de eeuwen heen zal kunnen handhaven.

Permacultuur vertrekt vanuit een ecocentrische visie:

De mens maakt integraal deel uit van het aardse ecosysteem, en heeft er dus alle baat bij om er voor te zorgen dat dit ecosysteem zich permanent in een gezonde, vitale toestand bevindt.  Dit is de visie van alle permanente culturen.  Zij focussen zich op de lange termijn en houden rekening met de toekomstige generaties.  Het wereldbeeld van veel ecocentrische culturen is volkomen verweven met de omgeving waarin zij leven.  Zelfs hun demografische groei wordt afgestemd op de draagkracht van het land.  

 

Daar tegenover staat de antropocentrische visie: 

De mens is superieur aan de natuur en kan dus naar eigen goeddunken het gehele ecosysteem gaan ontginnen.  Het menselijk welzijn wordt losgekoppeld van het ecologisch evenwicht.  Dit is de visie van alle 'groei'-culturen. Zij focussen zich op de korte termijn, en net daardoor ondermijnen ze hun eigen voortbestaan. Het wereldbeeld van veel antropocentrische culturen is louter ideologisch en dus niet grondgebonden.  Als er niets meer te ontginnen valt, zoeken zij een andere plek op, die zij vaak manu militari veroveren.

 

Er bestaan naast permacultuur nog allerlei andere ecocentrische stromingen.  Hoe meer deze elkaar vinden, hoe groter de kans dat er een culturele verschuiving komt - en dat we een mogelijke nakende ineenstorting kunnen ombuigen tot een geleidelijke transitie.

Permanente agricultuur

 

De grote uitdaging op landbouwgebied is om de manier waarop we in ons voedsel voorzien te transformeren van een grootschalig energie-intensief landbouwmodel gebaseerd op éénjarige monoculturen naar een kleinschalig, energie-extensief landbouwmodel gebaseerd op doorlevende polyculturen.  

 

De uitdaging is tweeledig.  Er is enerzijds het technische aspect, anderzijds het feit dat een dergelijke manier om aan voedselproductie te doen niet past binnen de antropocentrische (tegenwoordig eigenlijk technocentrische) visie waarop onze hele samenleving is gebaseerd.

 

Problemen als bodemerosie en -uitputting, de uitputting van fossiele brandstoffen en andere agrarische hulpbronnen, resistentie van ziektes en plagen, de achteruitgang van de biodiversiteit, het ineenstorten van lokale markten... zijn allemaal het gevolg van een falend landbouwmodel en bij uitbreiding een falend wereldbeeld.

 

Anders gezegd:

economische groei = ecologische destructie, want groei kan niet uit het niets gecreeërd worden.

Natuurlijke patronen

Permacultuur is een holistisch model voor het ontwerpen van duurzame systemen gebaseerd op natuurlijke patronen en principes.

 

 

In de natuur zijn er een aantal patronen die vaak terugkeren.  Dit zijn zowel structurele patronen als gedragspatronen.  Bij het maken van een permacultuurontwerp kunnen deze ingezet worden naargelang de basisfuncties waarvoor zij moeten dienen.

 

Permacultuur-ontwerp

Bij het maken van een ontwerp wordt doorgaans het volgende patroon gevolgd:

 

1. Verkenningsfase

 

  • afspraken maken

  • klanteninterview (visie, noden, wensen..)

  • terreinbezoek + observatie

 

2. Onderzoeksfase

 

  • opzoekingswerk

  • verzamelde data ordenen en analyseren

  • verschillende scenario's uitwerken

 

3. Ontwerpfase

 

  • voorontwerp

  • evaluatie voorontwerp

  • afleveren definitief ontwerp + plannen

 

Mijn rol stopt hier.  De prijs van een basisontwerp van een particuliere tuin ligt meestal rond de 600€, afhankelijk van de omvang van het project. Voor de realisatie komen er nog 1 of 2 fases bij:

 

4. Uitvoeringsfase

 

  • aanneming 

  • opvolging en bijsturing

  • oplevering 

 

5. Onderhoudsfase 

 

  • afspraken maken

  • planning opmaken

  • bijsturen indien nodig

De permacultuurprincipes lopen als een rode draad doorheen het ontwerpproces.  Het hele ontwerp wordt tegen deze principes afgetoetst teneinde een veerkrachtig, duurzaam en multifunctioneel resultaat te bekomen.

 

Permacultuur is uiteraard meer dan alleen tuinen ontwerpen.  Bij ieder project wordt er ook gekeken naar de sociale en de economische dimensie.  Het is immers slechts wanneer het ecologische, het sociale en het economische in balans zijn dat er sprake kan zijn van permacultuur.  Meer voorbeelden van ontwerpen of projecten van mijn hand vind je terug in mijn portfolio

bottom of page